एफ-३५ लडाकु विमानमा के छ ? जुन प्राप्त गर्न चीन-अमेरिका लागिपरेका छन्
अमेरिकी नौसेनाले आफ्नो दुर्घटनाग्रस्त लडाकु विमानको खोजी युद्धस्तरमा गरिरहेको छ। उनीहरुले चिनियाँ सेना आउनुअघि नै घटनास्थल पुग्ने प्रयास गरिरहेका छन् ।
सोमबार १० करोड अमेरिकी डलरको एफ–३५सी लडाकु विमान अमेरिकी जहाज यूएसएस कार्ल भिन्सनबाट उड्ने क्रममा दक्षिण सागरमा खसेको थियो । अमेरिकी नौसेनाले यसलाई ‘दुर्घटना’ भनेको छ। डेकसँग ठोक्किएर भएको दुर्घटनामा सात जना नाविक घाइते भएका थिए ।
यो अमेरिकी नौसेनाको सबैभन्दा नयाँ विमान हो र यसमा धेरै गोप्य उपकरणहरू जडान गरिएको छ । समुन्द्रको जुन ठाउँमा यो दुर्घटना भयो, त्यो ठाउँ कुनै खास देशको सिमानामा आउँदैन । त्यसैले दुवै प्रयास गर्न कुनै बाधा छैन । नियमअनुसार पहिले जुन देशले खोज्छ उसको कब्जामा हुनेछ ।
यसबाट के फाइदा हुने हो ? यो सम्पूर्ण प्रयास त्यो महँगो र आधुनिक लडाकु विमानको लागि भइरहेको छ, जसमा धेरै रहस्य लुकेका छन् । एउटा देश रहस्य जान्न चाहन्छ, अर्को लुकाउन चाहन्छ ।
दुर्घटनाग्रस्त जहाज अझै पनि समुन्द्रको तल कतै पल्टिएको छ । अमेरिकी नौसेनाले विमान कहाँ खसेको वा पत्ता लगाउन कति समय लाग्ने भन्नेबारे केही बताएको छैन ।
चीनको दाबी– हामीलाई यसमा चासो छैन
अर्कोतर्फ चीनले लगभग पूरै साउथ चाइना सीमाथि दाबी गर्दै आएको छ । चीनले हालैका वर्षहरूमा यो दाबी पुष्टि गर्न धेरै कदम चालेको छ । उसले सन् २०१६ मा अन्तर्राष्ट्रिय न्यायाधिकरणको निर्णयलाई स्वीकार गर्न अस्वीकार गरे । चीनले यस निर्णयको कुनै कानुनी आधार नरहेको बताएको छ ।
बिहीबार चिनियाँ विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता झाओ लिजियानले एफ ३५ सी मा चीनको कुनै चासो नभएको कुरा स्वीकार गरे। ‘हामीलाई उनीहरूको विमानमा कुनै चासो छैन,’ उनले पत्रकार सम्मेलनमा भने ।
यसका बाबजुद अमेरिकी सुरक्षा विज्ञहरूले चिनियाँ सेनाले उक्त विमानसम्म पुग्ने प्रयास गर्ने बताएका छन् । एउटा उद्धार जहाज अहिले दुर्घटनास्थलबाट कम्तिमा १० दिन टाढा छ ।
यद्यपि, रक्षा सल्लाहकार अबी अस्टिन भन्छन् कि अब धेरै ढिलो भइसकेको छ किनभने ब्ल्याक बक्सको ब्याट्री त्यतिबेलासम्म मरेको भइसकेको हुन्छ । यदि यस्तो भयो भने त्यो विमान पत्ता लगाउन धेरै गाह्रो हुनेछ ।
अबी अस्टिन भन्छन्, ‘यदि अमेरिकाले फेला पार्यो भने, यो उनीहरूको लागि ठूलो कुरा हुनेछ। यसलाई ‘आक्रमणकारीहरूका लागि सेन्सरहरू जोड्ने’ भन्छन् ।’
चीनसँग त्यस्तो प्रविधि नभएको उनको भनाइ छ । त्यसैले यो विमान पाउनु चीनको लागि ठूलो सफलता हुनेछ । यदि चीनले एफ ३५ को नेटवर्किङ क्षमता हासिल गर्छ भने यो अमेरिकाका लागि ठूलो झट्का हुनेछ ।
एफ ३५ को बारेमा खास के छ ?
- उडानका क्रममा सङ्कलन गरिएका सूचनाहरू एकै समयमा जोसुकैलाई पनि आदान प्रदान गर्न सकिने सुविधा छ
- यो अमेरिकी नौसेनाको पहिलो ‘कम अवलोकनयोग्य’ विमान हो। जसका कारण यसले शत्रुको हवाई क्षेत्रमा नपरी आफ्नो काम गर्न सक्छ
- ठूला पखेटा र बलियो ल्यान्डिङ गियरका कारण यो कम ठाउँमा पनि जहाजबाट उड्न सक्षम छ
- यसको इन्जिन लडाकु विमानहरूमध्ये सबैभन्दा शक्तिशाली हो । यो १,२०० माइल प्रतिघण्टाको गतिमा उड्न सक्छ
- दुईवटा क्षेप्यास्त्र यसको पखेटामा र चार भित्रभित्र लोड गर्न सकिन्छ
अबी अस्टिनका अनुसार दुर्घटनाग्रस्त विमान पत्ता लगाउने उनको दाबीको उद्देश्य अमेरिकाको परीक्षण गर्नु हो भन्ने उनको विश्वास छ । अफगानिस्तानबाट अमेरिकी सेनाको दुखद फिर्ती पछि यो दुर्घटना खतरनाक समयमा भएको उनीहरूको विश्वास छ ।
चिनियाँ मामिलाविज्ञ ब्राइस ब्यारोज भन्छन् कि चीनले यो विमान प्राप्त गर्न चाहेकोमा कुनै शंका छैन । उनका अनुसार साइबर जासुसीले उसलाई यसको आन्तरिक संरचना, डिजाइन र कार्यप्रणालीको बारेमा पहिले नै थाहा पाउन सक्छ ।
‘मलाई लाग्छ कि उनीहरूले यो विमानको वास्तविक भागहरू हेर्न चाहन्छन्, यो कसरी बनाइएको थियो र यसका कमजोरीहरू के छन्,’ उनी भन्छन् ।
