भारत र अमेरिकाको सम्बन्धमा चिसो, भन्यो- ‘पार्टनर अफ च्वाइस’ हो’

अमेरिकी विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता नेड प्राइसले विश्वका अन्य सहयोगीहरू जस्तै भारतका लागि अमेरिका ‘पार्टनर अफ च्वाइस’ भएको बताएका छन् ।

मंगलबार ह्वाइट हाउसको प्रेस ब्रिफिङमा नेड प्राइसले साझा हितका दृष्टिले अमेरिका अझै पनि भारतको सहयोगी रहेको र एशिया प्रशान्त क्षेत्रका सम्बन्धमा दुवैको साझा हित रहेको बताए । उनले भने, ‘भारत र अमेरिकाबीच गहिरो सम्बन्ध रहेको छ । ऐतिहासिक सम्बन्धलाई पन्छाएर हेर्दा भारतका लागि अमेरिका ‘पार्टनर अफ च्वाइस’ हो ।’

यसअघि मङ्गलबार राष्ट्रपति जो बाइडेनले क्वाड गठबन्धनमा समावेश भएका देशहरूमध्ये भारत एकमात्र यस्तो देश हो जसको रुसलाई एक्लो पार्ने दृष्टिकोणमा लापरवाही भइरहेको बताएका थिए। तर, क्वाड गठबन्धनमा रहेको अष्ट्रेलियाले रुस र भारतबीचको सम्बन्ध ऐतिहासिक रहेको र अष्ट्रेलियाले भारतको अडान बुझ्न सक्ने बताएको थियो ।

नेड प्राइसलाई प्रश्न सोधिएको थियो, ‘के क्वाड गठबन्धनका सबै सहयोगीहरूले भारत र रुसबीचको ऐतिहासिक सम्बन्धलाई बुझ्छन् र स्वीकार गर्छन् र यसले आउने समयमा क्वाडलाई असर गर्छ ?’

‘क्वाड (चतुर्भुज सुरक्षा संवाद) भारत, अमेरिका, जापान र अष्ट्रेलिया बीचको गठबन्धन हो, जसले एशिया प्रशान्त क्षेत्रलाई स्वतन्त्र राख्नुपर्छ भन्ने विश्वास गर्दछ। चीनले हालैका वर्षहरूमा एसिया प्रशान्त क्षेत्रमा कृत्रिम टापुहरू बनाएको छ र यस क्षेत्रमा आफ्नो प्रभुत्व बढाउन प्रयास गरिरहेको छ। चीनको यो प्रयासविरुद्ध क्वाड बनाइएको मानिन्छ ।’

यस प्रश्नको जवाफमा नेड प्राइसले भने, ‘क्वाडमा भारतको स्थान, र क्वाडमा हाम्रो सम्बन्ध र द्विपक्षीय रूपमा भारत एक मुक्त एशिया प्रशान्त क्षेत्रको हाम्रो सपना पूरा गर्न हाम्रो महत्वपूर्ण सहयोगी हो भनेर भन्न सकिन्छ। हामीलाई थाहा छ। क्वाडको उद्देश्य यस संग सम्बन्धित छ।’

क्वाडमा समावेश भएका देशका नेताहरूले मार्चको शुरुमा रुस-युक्रेन मुद्दामा छलफल गरेका थिए। यसअघि विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केनले भारतीय विदेशमन्त्री एस जयशंकरलाई पनि भेटेका थिए। यी छलफलका क्रममा एसिया प्रशान्त क्षेत्रलाई स्वतन्त्र गराउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरिएको थियो। क्षेत्रलाई दोहोर्याइएको थियो र यो क्षेत्रसँग सम्बन्धित देशहरूको सार्वभौमसत्ताको सम्मान गर्न पनि सहमत भएको थियो।

‘तर अब प्रश्न इतिहासको टर्निङ प्वाइन्टको हो र आज हामी कहाँ उभिएका छौं। हालै राजनीतिक मामिलाका लागि राज्य सचिव भिक्टोरिया नुल्यान्ड भारत भ्रमणमा गइन्। उनले पनि यही मुद्दामा कुरा गरे र भारतले हात मिलाउने बताए। रूससँग ऐतिहासिक रक्षा र सुरक्षा सम्बन्धहरूमा।’

‘यो पुरानो सम्बन्ध हो र त्यतिबेला न त अमेरिका न त हाम्रा अन्य सहयोगी राष्ट्रहरूको भारतसँग त्यस्तो सम्बन्ध थियो। त्यो समय फरक थियो र त्यतिबेलाको चासो फरक थियो। तर अहिले समय परिवर्तन भएको छ। हाम्रो भारतको बलियो प्रतिरक्षा र हाम्रो सन्दर्भ। सुरक्षा साझेदार बन्ने इच्छा र क्षमता परिवर्तन भएको छ। विगत २५ वर्षमा असहमतिका बाबजुद हामीबीचको द्विपक्षीय सम्बन्ध गहिरो भएको छ।’ प्राइसले भने ।

‘इमानदारीपूर्वक भन्नुपर्दा, अब अमेरिका भारतको सहयोगी हो। साझा हितको मामिलामा अमेरिका भारतको सहयोगी हो र एशिया प्रशान्त क्षेत्रमा हाम्रो साझा हित छ। रक्षा र सुरक्षाको हिसाबले हामी यो सम्बन्धलाई अगाडि बढाउँदैछौं। त्यसैले ऐतिहासिक सम्बन्ध हामी बाहेक विश्वका हाम्रा अन्य सहयोगीहरू जस्तै भारतका लागि ‘पार्टनर अफ च्वाइस’ हो।’ उनले थपे।